Malware en schadelijke software

Veilig Bankieren > Fraude > Malware en schadelijke software

Wat is malware of schadelijke software?

Schadelijke software of malware staat voor veel soorten schadelijke of misleidende software. Malware kan onvoldoende beveiligde desktops, laptops, tablets en smartphones binnenkomen via hyperlinks, bijlagen, plaatjes of video’s in e-mails, sms, WhatsApp, mobiele apps, op websites, USB-sticks, etc.

Criminelen maken slim gebruik van kwetsbaarheden op computers om ongemerkt hun schadelijke software te installeren. Dankzij die malware kunnen criminelen bijvoorbeeld via internet stiekem meekijken op een apparaat, informatie en bestanden kopiëren of vergrendelen en allerlei instellingen wijzigen.

Ransomware of gijzelsoftware

Fraudeurs kunnen met bepaalde malware ook ongemerkt een apparaat helemaal op slot zetten of alle bestanden onleesbaar maken. Om weer toegang te krijgen tot de computer of de bestanden, moet de gedupeerde eerst losgeld betalen, in moeilijk te traceren bitcoins. Dit soort malware wordt ransomware genoemd, ‘gijzelsoftware’ in het Nederlands.

Hoe herken ik malware?

Een niet goed beveiligde computer kan besmet raken met malware of ransomware via een hyperlink of bijlage in een valse e-mail of in andere tekstberichten. Door op de hyperlink te klikken komt de gedupeerde op een valse, met malware besmette website terecht. Door de bijlage te openen, wordt er direct schadelijke software op de computer geïnstalleerd.

Zo herkent u tekstberichten die vals kunnen zijn en malware kunnen bevatten:

Een e-mail of tekstbericht van een volstrekt onbekende organisatie, mobiel nummer of persoon, met daarin een hyperlink of bijlage.
Een e-mail of tekstbericht van een bekende organisatie, mobiel nummer of persoon die u helemaal niet verwacht en waar u niet om heeft gevraagd, met daarin een hyperlink of bijlage.
Een e-mail of tekstbericht met een hyperlink of bijlage die u onder druk zet om snel te klikken op die hyperlink of bijlage. Het bericht beweert dat u heel dringend op de link of bijlage moet klikken omdat u daarmee iets kunt ontvangen, winnen of verdienen. Of u loopt iets mis, u krijgt een boete, er wordt iets ongeldig of geblokkeerd of er wordt beslag gelegd op uw bezittingen wanneer u niet direct klikt op de link of bijlage.
Een e-mail met één of meer andere kenmerken van valse e-mails, met daarin een hyperlink of bijlage.

Mobiele malware

Op een mobiele apparaat, op een tablet of smartphone, kan malware of ransomware terechtkomen door een app van een onbekende ontwikkelaar te installeren of vanaf een niet-officieel platform. Op een mobiel toestel dat u gebruikt om te bankieren of te betalen, moet u daarom nooit apps installeren die niet uit de officiële Apple App Store komen of uit de officiële Google Play Store.

Besmette valse websites

Via een hyperlink in een valse e-mail of vals tekstbericht of via een zoekmachine zoals Google, kunt u terechtkomen op een valse website die besmet is met malware of ransomware. Controleer daarom altijd het webadres van een website in de adresbalk van uw webbrowser, nadat u op een hyperlink heeft geklikt.

Download en installeer nooit iets van een onbekende website met een voor u onbekend webadres. Bij twijfel, klik weg!

Besmette USB-stick

Malware kan ook vanaf een USB-stick ongemerkt op een computer terechtkomen, alleen al door het insteken van een besmette USB-stick. Gebruik daarom alleen een USB-stick waarvan u zeker weet wat de herkomst is en wat erop staat.

Wat kan ik doen tegen malware?

Het kan helaas niet volledig worden uitgesloten dat een computer of mobiel apparaat besmet raakt met malware of ransomware. Daarom beschermen banken hun websites en mobiele apps zo goed mogelijk tegen malware, bijvoorbeeld door gegevens cryptografisch te versleutelen voordat ze worden uitgewisseld. Op een apparaat waarmee u bankiert of betaalt kunt u zelf het risico van besmetting sterk beperken wanneer u de volgende adviezen opvolgt:

Werk het apparaat regelmatig bij met de laatste upgrades en updates, ook voor alle applicatiesoftware en mobiele apps.
Gebruik altijd de laatste officiële versie van een beproefde webbrowser en gebruik alle beveiligingsmaatregelen van die webbrowser. Installeer alleen officiële extensions en plug-ins uit betrouwbare bronnen.
Installeer geen software of apps van onbekende ontwikkelaars of leveranciers of uit onbekende app stores.
Zorg dat de beveiligingsinstellingen van het apparaat en van alle software en apps zo streng mogelijk zijn. Vraag desnoods om hulp en advies van een deskundige of handige goede bekende.
Wees alert op valse e-mails en andere valse berichten.
Wees alert op valse websites door altijd het webadres goed te controleren.
Gebruik alleen USB-sticks waarvan u zeker weet wat de herkomst is en wat erop staat.
Maak regelmatig backups (veiligheidskopieën) van uw bestanden en zorg ervoor dat deze backups niet direct verbonden zijn met uw computer.
Gebruik beproefde anti-virussoftware (malwarescanners) en een firewall. Deze programma’s waarschuwen u als er verdachte software wordt waargenomen en voorkomen dat die software wordt geïnstalleerd.
Geef nooit via internet toegang tot uw computer aan een onbekende, ook niet aan iemand die beweert van uw bank, van uw internet- of telecomprovider, van de politie of van de fabrikant van uw apparaat te zijn.

Toch malware op uw apparaat?

Is uw computer of mobiele apparaat toch geïnfecteerd met malware of ransomware of vermoedt u dat dit het geval is? Gebruik die dan niet meer om te bankieren of betalen. Controleer vanaf een andere, niet besmette computer de transacties op uw bankrekeningen en wijzig daar uw inlogcodes.

Doe altijd aangifte
Doe altijd aangifte bij de politie. Zo krijgen de politie en het Nationaal Cyber Security Centrum beter inzicht in de omvang en ontwikkeling van deze cybercriminaliteit en kunnen ze die beter bestrijden.

Herstel een eventuele onbesmette backup
Als u een backup heeft van uw systeem en bestanden van vóór het moment waarop het met malware of ransomware werd besmet, maak uw systeem dan eerst helemaal schoon en herstel die backup.

Vraag het aan een specialist
Als u uw besmette desktop, laptop, tablet of smartphone niet zelf kunt schoonmaken en herstellen, laat het dan over aan een goede bekende die dat wel kan of aan een betrouwbare specialist.

Lees ook onze adviezen tegen ransomware!